ამ კაცზე ამბობდნენ, რომ მას ადამიანებსა და ხმელეთზე მეტად, ზღვა და თევზები აინტერესებდა. მართლაც, ერთადერთი შემთხვევა იყო, როდესაც მან თავისი შემოქმედებით ადამიანებსაც მიაქცია ყურადღება: ანტარქტიდის ნაპირებთან კვლევების ჩატარებისას, მისი გემი აისბერგს შეეჯახა და მაგელანის სრუტეში, პუანტა-არენასის პორტში იძულებით რემონტზე დადგა. უსაქმურობისგან გაბეზრებულმა კუსტომ გადაწყვიტა, ცეცხლოვანი მიწის (ანტარქტიდასა და სამხრეთ ამერიკას შორის მდებარე 40 ათასი კუნძულისგან შემდგარი არქიპელაგი) აბორიგენი მოსახლეობის შესახებ ფილმი გადაეღო; თუმცა, ამ ფილმში დასმული პრობლემატკაც მისთვის "მშობლიური" იყო - თუკი წიგნებისა და ტელევიზიის დახმარებით გადაშენების პირას მყოფი თევზების დაცვა შეიძლებოდა, გადაშენების პირას მყოფმა ტომებმა რაღა დააშავეს?!.

ეს იყო და ეს - არც მანამდე და არც მას შემდეგ, დიდ ფრანგ ზღვაოსანსა და კინოდოკუმენტალისტ ჟაკ-ივ კუსტოს, ზღვის ბინადართა გარდა, აღარაფრისთვის მიუქცევია ყურადღება.

მიუხედავად იმისა, რომ ზღვისპირა ქალაქში დაბადებულმა ცურვა ბავშვობაშივე ისწავლა, ამ საქმეში დიდ სპეციალისტად ვერ ჩაითვლებოდა - 26 წლის კუსტო ჩვეულებრივი კროლის დახვეწაზეც ბევრს მუშაობდა. სწორედ ამ ასაკში ანუ 1936 წელს, სანაპიროს გასწვრივ ხანგრძლივი ცურვისას, მარილიანმა წყალმა კუსტოს თვალები გაუღიზიანა და საღამოს შინ დაბრუნებულმა შექმნა პირველი უმარტივესი წყლის სათვალე, რომელიც მეორე დილასვე დაამზადა და გამოსცადა - სათვალიდან დანახულმა სამყარომ იმწამსვე "დააავადა", ეს გამოგონება შემდგომი დიდი აღმოჩენების პიონერად იქცა.

დასაწყისი კი, თუმცა ზღვასთან დაკავშირებული, მაგრამ სრულიად განსხვავებული იყო...
იგი საფრანგეთში, ბორდოსთან ახლოს, ზღვისპირა პატარა ქალაქ სენ ანდრე-დე-კუბზაკში, 1910 წლის 11 ივნისს დაიბადა. მართალია, ამ ქალაქში (რომელზეც შემდეგ ხუმრობდა - უფრო პატარა იყო, ვიდრე მისი სახელწოდებაო) ყოველთვის ბრუნდებოდა, მაგრამ მის ოჯახს ხშირად და თანაც, დიდი ხნით უწევდა ხოლმე სხვაგან ცხოვრება. მამა კომერსანტი იყო და საქმეების გამო ბევრს მოგზაურობდა: იქვე, ფრანგული ელზასიდან დაწყებული და ნიუ-იორკით დამთავრებული. ცხადია, ასეთ ცხოვრებას დისკომფორტიც ახლდა, სამაგიეროდ, პატარა ჟაკმა ელზასში გერმანული, ხოლო ნიუ-იორკში ინგლისური ისწავლა.

მიუხედავად იმისა, რომ სკოლაც დაამთავრა და შესაბამისი ატესტატიც მიიღო, დედამისი მიიჩნევდა (მამა ამ დროისთვის უკვე გარდაცვლილი იყო), რომ ბევრი სკოლის გამოცვლის გამო მას უსისტემო განათლება ჰქონდა და როდესაც ჟაკმა საფრანგეთის სამხედრო საზღვაო აკადემიაში სწავლის გაგრძელება გადაწყვიტა, მისი იქ მიღება დიდად არ ეიმედებოდა, მაგრამ ახალგაზრდა კუსტომ ათასი კანდიდატიდან ოცდამეორე პოზიცია მოიპოვა და შესაბამისად, ოცდაათ პირველკურსელს შორის აღმოჩნდა. აკადემიაში მთავარი აქცენტი პრაქტიკაზე იყო გადატანილი და სტუდენტთა სასწავლო აუდიტორიებიც სამხედრო გემ "ჟანა დ'არკზე" გახლდათ მოწყობილი, რომლითაც კუსტომ მთელი მსოფლიო მოიარა. თუმცა, ეს ჩვეულებრივი სტუდენტური რუტინა იყო და მაშინ მოგზაურის პროფესიაზე არც უფიქრია.

აკადემიის დამთავრების შემდეგ ჩინეთში, შანხაის სამხედრო საზღვაო ბაზაზე მიავლინეს. მოუსვენარმა ახალგაზრდამ ერთ ადგილას დიდხანს ვერ გაძლო - ავიაციით დაინტერესდა, თუმცა ზღვასთან კავშირის გაწყვეტაც არ უნდოდა და საზღვაო-საავიაციო აკადემიაში მოახერხა მოწყობა. სამწუხაროდ, იქ სწავლა აღარ დასცალდა - ავტოკატასტროფაში მარჯვენა ხელი მოიტეხა, ხოლო მარცხენაზე ე.წ. "სხივური ნერვი" დაიზიანა და ამ ხელში მგრძნობელობა საერთოდ დაკარგა.

რამდენი რამ არის დამოკიდებული უბრალო შემთხვევაზეო, - ამბობდა შემდგომში. - იმ მანქანის წინ ქათამს რომ არ გადაერბინა, ხელებს არ ვიტკენდი, ხელი რომ არ მტკენოდა, ექიმები კატეგორიულად არ მომთხოვდნენ მარცხენა ხელის ამპუტაციას, მე რომ უარი არ მეთქვა ამპუტაციაზე და საავადმყოფოდან არ გამოვპარულიყავი, არასოდეს ვიმკურნალებდი სხვა ექიმთან, რომელმაც ხელის ფუნქციის აღსადგენად მუდმივი ვარჯიში დამინიშნა... სწორედ ამ ვარჯიშების ნაწილი იყო ცურვა, რომელსაც იგი ფლოტზე არტილერისტად დაბრუნებული (ავიაციაზე ოცნებას აზრი აღარ ჰქონდა) ყოველდღე მიმართავდა და რომლის დროსაც პირველი სათვალით პირველად იხილა წყალქვეშა საოცრებანი.