კოლხეთის
პირველი სამეფო (კოლხა) წარმოიქმნა რიონისა და ჭოროხის აუზში დაახლ.
ძვ.წ.XV-XIV
საუკუნეებში. მისი დედაქალაქი იყო აია ანუ დღევანდელი ქუთაისი.
კოლხეთის ამ სამეფოს მეფეებიდან ცნობილია მხოლოდ ლეგენდარული აიეტი
რომელიცძვ.წ.XIII
საუკუნის შუა წლებში მეფობდა. ძვ.წ.VIII
საუკუნის 50-იან წლებში კოლხამ დაიპყრო თავისი მეზობელი დიაოხი,
მაგრამ
მალევე განადგურდა მომთაბარე ტომების კიმერიელების და სკვითების
შემოსევების შედეგად (დაახ. ძვ.წ.730-720წწ).
ძვ.წ.ძვ.წ.VI
საუკუნეში ხელახლა ჩნდება კოლხეთის სამფო (დედაქალაქი ციხე-გოჯი),
რომლის
მეფეებიდან (თუ მმართველებიდან) ცნობილნი არიან:
სავლაკი
ქუჯი
''ერისთავი''
აკე
ძვ.წ.V-საუკუნე
ძვ.წ.დაახლ.
320-280წწ.
ძვ.წ.დაახლ. 180-150წწ.
იბერიის მეფე ფარნავაზმა
ძვ.წ.302
წლისთვის კოლხეთი (ამ პერიოდისთვის ეგრისს უფრო უწოდებდნენ) თავის
სამეფოს
შეუერთა, მაგრამ მალე კოლხეთი კვლავ დამოუკიდებელი სამეფი ხდება. ძვ.წ.II
საუკუნისთვის ეგრისის სამეფო დაიშალა რამდენიმე წვრილ სამთავროდ,
რომელთა
დაპყრობა არ გსაჭირვებია ძვ.წ.65 წელს რომაელ სარდალ გნეუს პომპეუსს.
ძვ.წ.65-47 წლებში დასავლეთ საქართველოს პომპეუსის მიერ დანიშნული ვინმე
არისტარხე მართავდა.
ახალი
წელთაღრიცხვის პირველი საუკუნის ბოლოს კოლხეთმა კვლავ მოიპოვა
დამოუკიდებლობა. ეს
''მესამე კოლხური სამეფო'' ლაზიკეს
სახელს
ატარებდა. II
საუკუნეში ცნობილია მისი ორი მეფე:
მალახა
რომის იმპერატორ
ადრიანეს(117-138) თანამედროვე
ბაკური
რომის იმპერატორ
ანტონინუს-პიუსის(138-161) თანამედროვე
ა.წ.III-IV
საუკუნეები მხოლოდ არქეოლოგიური მონაცემებით გვახსენებს თავს, ხოლო V
საუკუნიდან ხელახლა ჩნდება ლაზიკე, დედაქალაქით კვლავ ციხე-გოჯი.
მისი
მეფეებიდან ცნობილია:
გუბაზ I
სამნაღირ
I
სამნაღირ II
წათე I
გუბაზ
II
წათე II
დაახლ.440-465
დაახლ.465-490
დაახლ.490-520
დაახლ.520-529
დაახლ.529-554
დაახლ.554-562
ეგრის-ლაზიკე
განუწყვეტლივ
ბრძოლებს აწარმოებდა ბიზანტიისა და სასანიდური ირანის წინააღმდეგ. 562
წელს
ბიზანტიის იმპერატორმა იუსტინიანე
I-მა
დასავლეთ საქართველოში მეფობა გააუქმა. ამიერიდან ეგრისს ერისთავები
განაგებდნენ, მათგან ცნობილია სერგი ბარნუკისძე, რომლის დროს 697
წელს ბიზანტიელთა ბატონობა არაბების ბატონობამ შეცვალა. 778 წლიდან
ეგრისი
ე.წ. ''აფხაზთა სამეფოში''
